Stad in de Maak – Pagina 2 – nieuwe stedelijkheid / onconventioneel wederopstandingsbeheer

De stadsnomaden van Rotterdam

In Pension Almonde wonen mensen die een andere levensstijl hebben dan past binnen het plaatje van woningcorporaties en huiseigenaren. Sommigen hebben daar bewust gekozen, anderen zijn onbedoeld in deze situatie terecht gekomen. Op 24 maart 2020 waren deze ‘moderne stadsnomaden’ het onderwerp van de eerste online werksessie van Stad in de Maak. Wie zijn de stadsnomaden? En is Rotterdam klaar voor deze groeiende groep met een nieuw soort ruimtevraag?

Stadsnomaden zijn geen homogene groep, maar een mix van hoogopgeleide werkmigranten, zzp’ers in de creatieve sector, nieuwe Nederlanders, studenten, ondernemende eenlingen. Het zijn ook daklozen, bankslapers of vluchtelingen. Een ding hebben zij gemeen: via de gangbare wegen op de woningmarkt kunnen zij lastig een woning vinden.

De wachtlijsten voor sociale huur zijn torenhoog, net zoals de huren in de particuliere sector. Om een huis te kopen moet je aan steeds strengere voorwaarden voldoen. Bovendien past de traditionele levensstijl helemaal niet bij deze mensen.

De moderne stadsnomade is op zoek naar betaalbare en onconventionele ruimte in de stad: woonruimte, werkruimte, kunstruimte, sociale ruimte en gedeelde ruimte. De afgelopen jaren klopte een groeiende groep mensen aan bij Stad in de Maak, die nu deels onderdak heeft in Pension Almonde. Het tijdelijke stadspension in 53 sloopwoningen in de Almondestraat in Rotterdam-Noord. Een nomadisch placemaking experiment dat de aanwezigheid van deze groep in de stad vertegenwoordigt.

Lees verder

Kunstfeestje ‘Overal’ in de Almondestraat

Van donderdag 6 tot en met zondag 9 februari was Rotterdam in de ban van de jaarlijkse Art Week / Art Rotterdam. Voor Pension Almonde was dat een mooie aanleiding om dit weekend uit haar huizen te knallen. De straat veranderende overdag in een expositie met de Not For Profit Art Party (ism WORM) en ‘s avonds in een ‘Feestje Overal’-feest, waarbij veel van de huizen van de stadsnomaden werden getransformeerd tot informele bars, (pizza)keukens en meditatieruimten. ‘s Nachts kon er natuurlijk worden geslapen in een van de vele door kunstenaars getransformeerde logeerkamers.

De Not For Profit Art Party toonde kunst van circa 50 kunstenaars op en tussen de muren van het pension. Er was werk te zien van kunstenaars die verbonden zijn aan Rotterdamse instellingen als de Bcademie en Printroom, van presentatie-instellingen uit heel Nederland en van kunstenaars/bewoners van Pension Almonde zelf. Zowel de Volkskrant als kunstmagazine Jegens & Tevens schreven enthousiast erover.

[slideshow_deploy id=’1424′]

Voor de pensiongast en bezoekende kunstliefhebbers was er een échte (nacht)receptie, waar je een tandenborstel, maar ook condooms en bananenbodylotion kon kopen. Gastvrouw Flip runde een boekenkiosk. Receptie en nachtbar X-bar zijn vanaf dit weekend blijvend onderdeel van het pension geworden. Buurtinitiatief Keju kitchen fungeerde als ontbijtzaal én als karaoke bar.

[slideshow_deploy id=’1440′]

Op zaterdagavond, in de fonkelnieuwe Xbar in de kelder van de receptie (beide ontwerp en uitvoering Studio C.A.R.E.), nam Sociale Onrust de gasten mee in poëtisch punkgeweld. Die avond gingen bovendien alle deuren open voor het Feestje Overal. Met een gingerbar annex apekooi, een pizza & (echte!) tattoo party, het Sloperahuis met een prachtperfomance, silent disco in de bedoeïenentent, gedichten vanaf het balkon, een theeceremonie om 1 uur ’s nachts en veel meer. Dit weekend was de Almondestraat The place to be (en de komende maanden houden we dat zo)

Gelukkig hebben we de uitstekende foto’s van Frank Hanswijk nog!

Bedankt allemaal! WORM Rotterdam, Stichting VHDG, EXTRAPOOL, XPUB, – Piet Zwart Institute ,Bcademie.nl, Printroom, Expoplu, Tetem, Keju Kitchen, Slopera, Nieuwe Vide Artspace, C.A.R.E., KIOSK, Stad in de Maak – City in the Making

Pension Almonde website en subsidie

Maandag 3 december is tijdens een Groenlichtbijeenkomst op het stadhuis officieel bekend gemaakt dat het project Pension Almonde door de stadsjury is geselecteerd voor Citylab010 subsidie. Dankzij deze subsidie tot zomer 2020 doorgaan en is er financiële ruimte voor extra sociaal en cultureel programma.

Meer over de subsidie en het projectplan vind je op de website van Citylab010.

Tegelijkertijd is de website www.pension-almonde.nl gelanceerd, met profielen van bewoners en buurtinitiatieven die in de Almondestraat een tijdelijk onderdak hebben gevonden.

De Stoker #04 – Almondestraat

Deze tweetalige aflevering van De Stoker is geheel gewijd aan het nieuwe Stad in de Maak avontuur Pension Almonde. Met interviews met bewoners, beschrijving van verschillende sociale en culturele activiteiten, bijdragen over stadsnomaden en commons en een interview met Havensteder.

Download De Stoker #04

Almonde Open Dag

Op zaterdag 22 juni van 14:00 en 19:00 uur organiseert Pension Almonde Almonde Open . Hierbij zullen de eerste nieuwe gebruikers van de gedeelde ruimten op de begane grond van de Almondestraat zich voorstellen aan de buurt, de wijk en de stad.

Elke nieuwkomer houdt die dag een eigen mini-festival vanuit zijn eigen locatie: een beetje binnen, een beetje buiten op straat : Pension Almonde – MotherDock – Al KHEMA, WoodstoneKugelblitz – Voici la femme – Food and other Stories – Copy Shop – Wasbuur – Stad in de Maak – Mini EKWC – Biobulkbende – De Buurt; met workshops, presentaties, rondleidingen, exposities, soep, performances, chillen, …

Waar? Overal tussen de huisnummers 141 en 235.

Pension Almonde is een project van Stad in de Maak (www.stadindemaak.nl) en vindt tenminste tot en met zomer 2020 plaats in de 52 wegens herontwikkeling leegkomende woningen van de Almondestraat in ZOHO.

Pension Almonde biedt een tijdelijk thuis aan buurtinitiatieven, stadsnomaden en misfits in de voormalige sociale woningen. Door de behoefte aan flexibele en betaalbare woonruimte te combineren met buurthuisfuncties wordt straatverloedering door leegstand voorkomen en ontstaat een nieuwe leefbare ontmoetingsplaats. De buurt is gastheer voor de pensiongasten, en andersom zijn de nieuwkomers de klanten van de buurtinitiatieven.

Pension Almonde wordt ondersteunt door:
Stichting Havensteder en Stichting Doen/PostgiroLoterijfonds

Start Pension Almonde

Sinds januari 2019 beheert Stad in de Maak een rijtje van 52 woningen in de Almondestraat voor een periode van 18 maanden. De straat wordt tijdelijk getransformeerd tot Pension Almonde, een thuis voor stadsnomaden, met sociale en culturele voorzieningen – commons – op de begane grond. De huidige bewoners trekken langzamerhand uit hun woningen, en nieuwe bewoners trekken er tijdelijk in. Uiteindelijk worden de woningen gesloopt.

Pension Almonde biedt een tijdelijk thuis aan buurtinitiatieven en stadnomaden in de voormalige sociale woningen aan de Almonderstraat. Door de behoefte voor tijdelijke en flexibele woonruimte te combineren met buurthuisfuncties ontstaat er een nieuwe ontmoetingsplaats. De buurt is gastheer voor de pensiongasten, en andersom zijn de nieuwkomers klanten voor de buurtinnitiatieven. Het uitgangspunt is een gemeenschapsruimte te creeren die naast praktische fasciliteiten delen ook de mogelijkheden schept om netwerken te bouwen die het sociale weefsel van de wijk versterken.

Pension Almonde ligt in ZoHo, een herontwikkelingsgebied in de Agniesebuurt nabij het centrum van Rotterdam. Er is eind 2018 een tender uitgeschreven voor projectontwikkelaars om deze stadsvernieuwing vorm te geven. De sociale huurwoningen in de Almondestraat zijn sinds de zomer 2018 toegevoegd aan dit gebied in verband met funderingsproblemen. Stad in de Maak is gevraagd door woningbouwvereniging Havensteder om het leegstandbeheer tot aan de sloop / renovatie te begeleiden met als doel het verleden te eren en de leefbaarheid in de straat te behouden.

Het komende jaar zullen de huidige bewoners een nieuw huis betrekken, misschien in de Agniesebuurt, maar waarschijnlijk verder weg. Sommige families wonen al meer dan 50 jaar in de Almondestraat en kennen de buurt als geen ander. Hun verhalen zijn de eerste bouwstenen van het pension Kunstenaars, schrijvers, onderzoekers en journalisten maken die verhalen wereldkundig opdat ze een stem krijgen in het debat over stadsvernieuwing. Over een periode van een jaar groeit het pension tot 52 woningen, wat bijna de hele straat behelst. Het transformatieproces van komen & gaan wordt gedocumenteerd en opgevoerd in een ‘Slopera’ als slotakkoord van deze stadsvernieuwing.
Het pension kan zelf nomadisch worden door zich te verplaatsen naar een nieuwe sloop/nieuwbouiw locatie, en weer een nieuwe. Op deze manier krijgt het pension een permanente statsus.

[slideshow_deploy id=’1226′]

Nachtexpeditie Rotterdam

In de nacht van 29 op 30 maart organiseerde Stad in de Maak (Piet en Erik: tracking en productie; Jacco en Gaia: catering) ism De Natuurlijke Stad een nachtexpeditie door Rotterdam in het kader van het project Nachtlab: De Donkere Stad (Monnik ea). Tussen zonsondergang en zonsopgang werd met een groep van ca 15 onderzoekers en nachtdeskundigen een rechte lijn dwars door de stad gewandeld. Onderweg werd het nachtlicht en het nachtleven bestudeerd.

Door een semi-willekeurige lijn door de stad te trekken – een letterlijke dwarsdoorsnede – met als centrum de hal van het stadhuis en loodrecht op de Coolsingel geëxtrapoleerd naar de uiterste west- en oostgrens van de stad, is een route ontstaan waarlangs diverse nachtelijke lichtfenomenen en stadsactiviteiten bestudeerd konden worden. Het doel van de tocht was enerzijds om het stedelijke nachtleven (in brede zin, van uitgaansleven tot het gedrag van nachtdieren) en nachtlicht (zowel kunstlicht als natuurlijke donkerte) te ondergaan, anderzijds om verhalen van nachtdeskundigen aan te horen en op zoek te gaan naar de nachtelijke ontwerpopgave van de stad.

Er werd gestart bij zonsondergang (19:09) bij het flatgebouw De Grens, op de grens van Schiedam en Rotterdam, inclusief een avondontbijt in het M4H gebied. De tocht eindigde 12 uur later bij zonsopgang (06:20) met een ravissant ochtenddiner op het verlaten (wachtend op de eerste metro terug naar huis) perron van metrostation Schenkel op de grens van Rotterdam en Capelle a/d IJssel. Er stond een matige wind, het was halfbewolkt en we hebben geen neerslag meegemaakt. De maan stond in het laatste kwartier. De voorspelde minimumtemperatuur was 4 graden Celsius, maar dat bleek reuze mee te vallen, we hebben zelfs ’s nachts op het laatste open terras van de stad gezeten. Het was kortom een prachtige lentenacht.

[slideshow_deploy id=’1269′]
fotografie Frank Hanswijk

Lees verder

Mietshäuser Syndikat and VrijCoop

From the beginning Stad in de Maak has been inspired by the German Mietshäuser Syndikat. This organisation, grounded in the German squatter movement of the 1980’s, at present consists of about 120 different autonomous co-housing (and mixed use -working and -cultural) projects. Each of the projects is self-organized and largely autonomous in its day to day decision making. The buildings are collectively self-managed and owned by the people living there. They pay rent to their own coop. The rents are kept low, and not having any money is never reason for not being admitted.

Grethergelande, Freiburg, since 1982. The start of Mietshäuser Syndikat. Still from the movie ‘Das ist unser Haus’ about the Syndikat (see link below)

The ‘umbrella’ organisation Mietshauser Syndikat has a share in all the individual projects and can veto major systemic decisions, most notably the sale of the property. Because of this structure, the projects are in effect taken off the (speculative) market. Besides that, the Syndikat offers know-how to new co-housing projects. Know-how that was gathered over time in the more than 100 self-built and managed projects. Since the older projects have paid off their loans, but keep on paying rent, the Syndikat, or the individual members, can now also offer financial aid in starting new projects.
Thus the principles of self-organisation and management, of solidarity and of non-speculative, affordable housing for all have been firmly embedded in all the groups that together make up de Syndicat.

For a couple of years several groups in the Netherlands have talked about starting our own Syndicat. This has been achieved this year by starting de vereniging (union) VrijCoop. Stad in de Maak is one of the founding members. A direct copy of the German model proved not possible because of different legal systems. But we managed to stay very close to our inspiration. Several projects are about to start, EcoVillage Boekel probably being the first.
At Stad in de Maak we have been trying several times to bid on derelict buildings in order to escape the temporality of our current houses. Having been severely outbid by the ‘market’ on these occasions, we still have good hope that we will succeed soon.

See all about the Mietshauser Syndicat in this one hour movie ‘Das ist unser Haus’ (This is our House, German spoken, but subtitled in English or Nederlands, choose the CC button (chosen caption) in the Vimeo menu)
http://das-ist-unser-haus.de/

More on the Syndicat:
https://www.syndikat.org/en/

The price of land – and how to tackle it with a Community Land Trust

Who controls access to land in the city, controls (much of) its urban future. This makes that in the urban economy, land plays a crucial role – so important actually, that its value is often far more relevant than all that what is built in stone, steel or concrete on top of it. When we speak about rising prices of real estate, we often forget that it is largely the price of the land underneath that is increasing. Not so strange if you consider that in most cities you evidently cannot ‘simply’ create new construction land, so the supply is limited.

Buy land, they’re not making it anymore

“Buy land, they’re not making it anymore,” Mark Twain famously said. Twain was obviously unaware of new land that was made in the Netherlands by impoldering large parts of the sea, but in general, he is right, of course. In times of surging real-estate prices (like today in Rotterdam) there is nothing to balance its demand – hence it gets an ‘unhealthy’ value. There is a substantial segment of economists that argue that land should therefore not be considered a commodity: its price-point cannot, because of its inherent scarcity, balance according to the ‘market’ rulebook of supply-and-demand. And precisely that now makes it such an easy prey in speculative development schemes.

Besides its fixed supply, there are other reasons why land is different than the usual commodities we buy on the market. The basic capitalist idea is that surplus value is created by labour on raw materials. But land value can increase by legislation (when a building permit is given on agricultural land for instance) or by changes in its surroundings (when a nice park is made in front of your house, the value of land and house rises, and this significant increase is hardly compensated by a bit more land tax you need to pay). You can sit back and increase your capital as a landowner by simply waiting (the value will rise anyway) or by leasing it out (which aristocratic families have done for ages). No need for any added labour.

So, to keep the price of living affordable, there is much to say to take the land out of the economic equation. Lees verder “The price of land – and how to tackle it with a Community Land Trust”

‘BEST OF’ The International Assembly of the Commons Utrecht 2017

Stad in de Maak has been featured in an article on last year’s International Assembly of the Commons Utrecht, when a group of about 30 participants visited us. For members of Citizens Action Brussels, we were “the most inspiring citizens initiative” they encountered during the event. Here you can find the entire article ‘BEST OF’ The International Assembly of the Commons Utrecht 2017′.

Meest inspirerende burgerinitiatief

Op donderdag trokken we er in kleine groepen op uit, op bezoek bij inspirerende commons initiatieven in de praktijk. Eindelijk het veld in! BRAL koos voor het thema “Urban Commons” en ging naar Rotterdam. Het was niet de eerste keer dat we een bezoek brachten aan “Stad in de Maak”. In 2013 werd er ook al uitvoerig gediscussieerd met dit burgerinitiatief dat gevestigd is in de grootste havenstad van Nederland. Vier jaar later staan we opnieuw voor de deur, deze keer kijken we met een commons-blik. Stad in de Maak heeft sinds enkele jaren een aantal leegstaande panden onder haar hoede genomen om daarin te doen wat hun eigenaar niet (meer) lukt: het onderhouden en gebruiken van een gebouw waarvan zij eigenaar zijn. Lees verder “‘BEST OF’ The International Assembly of the Commons Utrecht 2017”