In de achtertuin van het atelierpand in de Banierstraat dat wij al 12 jaar beheren, vind je een bijzondere plek: de doe-het-zelf werkplaats. Bewoners uit de wijk kunnen hier terecht om zelf hun fiets te repareren. Hierbij krijgen ze hulp van ervaren fietsenmakers en vrijwilligers.
De uitvalsbasis van de fietswerkplaats is het Schout Heynricplein. Naast de moestuin van VTV de Schout, staat een container. Als deze open gaat, dan sta je opeens in een volledig uitgeruste werkplaats. Je vindt er alles wat je mogelijk nodig kunt hebben om je fiets te maken.
Vandaag zijn Tomi en Florian aanwezig in de werkplaats. Zij zijn onderdeel van een grote groep vrijwilligers die deze plek draaiende houdt. “We werken hier allemaal om verschillende redenen”, vertelt Tomi. “De een is een fietsnerd die van sleutelen houdt, de ander activist. Sommige werken hier voor de sociale betekenis van het werk, of het commons-aspect. Het spreekt veel mensen aan dat we een niet-hiërarchische plek zijn, waar iedereen gebruik van kan maken.”
“Mensen leveren oude onderdelen of hele fietsen bij ons in. Vrijwilligers sorteren het, zodat bezoekers de onderdelen die ze nodig hebben om hun fiets te maken snel kunnen vinden.”, zegt hij, terwijl hij wijst op de grote hoeveelheid onderdelen in bakken op de planken. Niets is nieuw, alles is gerecycled. “Ons gereedschap is ruim. Reguliere fietsenmakers verwijzen soms naar ons door, omdat wij bijvoorbeeld wél het juiste onderdeel hebben om een vintage racefiets uit de jaren ’70 te repareren.”
DIY
Alles is goed gesorteerd. Dat blijkt wel als buurvrouw Bouchra komt aangelopen met een lekke band. binnen no time heeft Tomi een teiltje water om het lek op te sporen én een nieuwe binnenband. Bouchra weet nog ‘een beetje’ hoe het moet van de vorige keer. “Deze plek betekent veel voor de wijk. Mensen hebben geen geld voor de fietsenmaker en hier is dat niet nodig. En de kinderen leren veel over dingen zelf maken, dat is nuttig in deze tijd waarin iedereen alles wat kapot is maar weggooit.”
Aan de container hebben de vrijwilligers zelf een aanbouw gebouwd. “Het hout komt uit een gekraakt pand en het polycarbonaat van het dak hebben we uit een warenhuis voor gerecyclede bouwmaterialen. Deze steunpilaar is de mast van een zeilboot”, vertelt Tomi trots.
De aanbouw is betaald vanuit het wijkbudget van Opzoomermee. “Ze zien bij de gemeente ook wel wat we allemaal doen voor de buurt. Stad in de Maak helpt ons enorm met water, elektriciteit, maar ook om goede contacten te onderhouden met de instanties in de wijk. Een van onze fietsenmakers komt zelf uit deze buurt. Hij zet zich in voor de jongeren hier op het plein en lost het met ze op als er bijvoorbeeld iets speelt.”
Bike kitchens
De plek wordt geheel gerund door vrijwilligers. Volgens Tomi zijn het soms beste fietsenmakers van de stad die het leuk vinden om hier af en toe vrijwilligerswerk te doen. Ook werken er vluchtelingen voor wie dit een plek is om mensen te ontmoeten en zich thuis te gaan voelen in Nederland.
Zelf is hij sinds 2017 betrokken. Toen hij uit de VS naar Nederland verhuisde om te studeren, was de fietswerkplaats zijn toegangspoort naar sociale contacten in Nederland. “Ik fiets zelf graag en houd van de bike-mindset; er is zoveel onderlinge solidariteit. Wij helpen buurtbewoners met hun fiets, de fietsenmakers helpen elkaar en we doen klussen die we leuk vinden. Zo maakten we laatst een hek van oude fietsframes. En de mensen die we helpen, helpen ons weer door bijvoorbeeld eten te brengen als we aan het werk zijn, of ze helpen zelf de volgende bezoeker even met zijn of haar fiets.”
De fietswerkplaats is onderdeel van een wereldwijd netwerk van ‘bike-kitchens’ in grote steden, zoals Hamburg, Londen, Brussel, Parijs, Lissabon, Detroit en New York. Deze plekken zijn nooit commercieel en gericht op zelfredzaamheid, sociale interactie en solidariteit. Er wordt momenteel vanuit verschillende universiteiten onderzoek gedaan wat zulke plekken betekenen voor steden en buurten.
Adres en openingstijden:
Je vindt de fietswerkplaats aan het Schout Heynric plein achter Banierstraat 62a en je kunt langskomen met je fiets op dinsdag en donderdag van 18.00 – 21.00 of op afspraak. Check de website voor de actuele openingstijden: www.doehetzelfwerkplaats.space
Aan het Schout Heijnrickplein staat een trotse zeecontainer (naast het pand Banierstraat 62), waarin sinds kort een fietsenwerkplaats wordt gerund.