Commons of meenten zijn een vast onderdeel van de projecten van Stad in de Maak. Het zijn gemeenschappelijke voorzieningen we met elkaar en met de wijk en de stad delen. Al vanaf de 12e eeuw komen meenten voor in Nederland: onverdeeld gemeenschappelijk gebruikte en beheerde grond, goed of ruimte. Stad in de Maak stelt delen van gebouwen (die de stichting beheert) vrij van huur en opent ze voor dit soort voorzieningen. Het zijn plekken waar de markt niet in voorziet, maar die toch bijdragen aan de behoeften in de wijk. Het tot stand brengen van die commons – misschien nog wel het belangrijkst – heet “commoning”. Hieronder vindt je een deel van de artikelen die ingaan op meenten, commons en commoning.
Kiosk Rotterdam: meer dan koffie en krantjes
In een van de commonsruimtes van Stad in de Maak aan de Pieter de Raadtstraat vind je de Kiosk. Philippa Driest runt er een laagdrempelige, maar diepgaande ontmoetingsplek met bijzondere publicaties, ruimte voor dialoog en activisme.
Een Kiosk. Dat is toch een plek waar je een koffie en een krantje koopt, even praat over wat er speelt in de wereld voor je je reis vervolgt? Philippa Driest, bij Stad in de Maak beter bekend als Flip, doet in haar versie van de kiosk veel meer dan dat. Maar toch is het ook precies dat. Je kunt er rondhangen met een kop thee en lekker neuzen tussen de boeken.
Dat zijn niet zomaar bestsellers die je in elke kiosk ziet, maar echt unieke publicaties nooit bedoeld voor het grote publiek. Op een grote tafel midden in de ruimte liggen boeken met titels als ‘Umoja, Zwarte Vrouwenkrant’ gepubliceerd door Archival Textures, ‘Love in a fucked up world’ door Dean Spade en ‘Witches, Witchhunting and Women’ van Silvia Federici.
Op het raam hangen posters met de tekst: ‘Geen mens is illegaal’ en ‘Free Palestina’. Binnen zie je naast heel veel bijzondere boekcovers grote tafels staan die uitnodigen om aan te werken. Koffie en thee is aanwezig op donatiebasis.
(meer…)Een nieuwe generatie Stad in de Makers
Drie bevlogen jonge geesten hebben zich aangesloten bij Stad in de Maak. Ronne (27), Joris (26) en Talisa (31) zetten zich in voor het ‘Clubhuis voor clubjes’ in Zwijndrecht. Hun missie is om het sociale weefsel van de Planetenbuurt te behouden én te versterken tijdens de sloop en nieuwbouw in de wijk.
Ze zitten aan de grote tafel in de buurtkamer aan de Jupiterlaan in Zwijdrecht. Een plek die steeds zichtbaarder wordt. Ronne heeft met verf op het raam geschreven: ‘Clubhuis voor clubjes’. Daaronder staan aankondigingen van activiteiten. Zo is er een kinderkappermiddag en een foto-expositie met foto’s van de wijk, gemaakt door buurtbewoners die van fotograferen houden.
(meer…)Doe-het-zelf-werkplaats in de tuin van de Banierstraat
In de achtertuin van het atelierpand in de Banierstraat dat wij al 12 jaar beheren, vind je een bijzondere plek: de doe-het-zelf werkplaats. Bewoners uit de wijk kunnen hier terecht om zelf hun fiets te repareren. Hierbij krijgen ze hulp van ervaren fietsenmakers en vrijwilligers.
De uitvalsbasis van de fietswerkplaats is het Schout Heynricplein. Naast de moestuin van VTV de Schout, staat een container. Als deze open gaat, dan sta je opeens in een volledig uitgeruste werkplaats. Je vindt er alles wat je mogelijk nodig kunt hebben om je fiets te maken.
Commoning bij Stad in de Maak
Commons, commoning, of noem het ouderwets een meent. Het delen van ruimte is een belangrijk aspect van het gedachtegoed van Stad in de Maak.
Vroeger was het vanzelfsprekend; de meent in het dorp. Al vanaf de 12e eeuw komen meenten voor in Nederland: gemeenschappelijk gebruikte en beheerde grond, goed of ruimte.
Stad in de Maak doet iets vergelijkbaars: het stelt delen van gebouwen die de stichting beheert vrij van huur en opent ze voor dit soort voorzieningen. Het zijn plekken waar de markt niet in voorziet, maar die toch een belangrijke bijdrage leveren aan het sociale en economische weefsel van de wijk.
Onze panden zijn plekken waar onderzocht wordt hoe je gemeenschappelijk kunt wonen, werken en samenkomen en voor voorzieningen kunt zorgen, op zo’n manier dat de bewoners, maar ook anderen ervan profiteren.
NEstudio’s: straks een vrijgekochte parel voor de stad?
Stad in de Maak kocht in 2024 een voormalig schoolgebouw waar al 35 jaar kunstenaars atelier houden. In 2023 zette de gemeente Rotterdam het pand te koop. Nu onderzoeken we samen met de kunstenaars of het mogelijk is om het pand ‘vrij te kopen’ van de speculatieve markt, waardoor deze bijzondere plek voor de kunst behouden blijft.
Op de kop van het Noordereiland, ingekapseld tussen de portiekflats waarboven je de Erasmusbrug uit ziet torenen, vind je een verborgen schat van Rotterdam. ’t Meeuwennest heette het schoolgebouw uit 1954 eerst. Het is ontworpen door B.M. den Hollander en maakt onderdeel uit van een reeks soortgelijke schoolgebouwen in Rotterdam. Een wit pand met grote raampartijen, ernaast een prachtige tuin vol bloesems. Hier zitten vijf kunstenaars aan de koffie, midden in een groots proces om van huurders eigenaren te worden.
Zij hebben allemaal hun eigen discipline. In de lichte lokalen wordt gewerkt aan fotografie, installaties, beeldende kunst, design en andere vormen. Elk lokaal huisvest twee kunstenaars. Elke ruimte ademt een eigen sfeer én een eigen geur van de diverse materialen waarmee gewerkt wordt. Zo vredig als de plek en de ruimtes ogen, zo spannend was het proces de afgelopen tijd.
Tientallen sleutels voor het commons-buurthuis
Met twee ruimtes waar activiteiten plaatsvinden is het commons-buurthuis in Zwijndrecht van start gegaan. Elke bewoner die een idee heeft om iets samen te doen, krijgt een ruimte. “In deze fase zeggen we eigenlijk overal ja op.”
Twee lege sociale huurwoningen aan de Grote Beerstraat in Zwijndrecht zijn het goud voor het commons-buurthuis. De woonkamer van nummer 21 staat al vol met naaimachines. Het kan niet missen; op het raam hangt een kartonnen bord waarop het met grote stiftletters staat aangeduid: ‘NAAI ATELIER’.
Daan den Houter van Stad in de Maak heeft er net samen met huismeester Milan een grote tafel naar binnen gesjouwd. “Die heb ik geregeld bij de gemeente”, vertelt Carry Breur trots. Zij is de initiatiefnemer van dit naaiatelier én van de schilderclub, die ook aan deze tafel zal gaan schilderen. “In andere buurthuizen krijg je niet zomaar een ruimte. Ik ben al jaren bezig. Hier heb ik meteen zelf de sleutel.”
Dat is precies het idee van het commons-buurthuis, vindt Daan. De bewoners zijn aan zet en wij maken het mogelijk. “Het is niet aan ons om te beslissen wat hier komt, daarom zeggen we in deze fase eigenlijk ja op alle initiatieven van bewoners.”
Een Stad in de Maak-pakhuis
De Vlaardinger Meent is nog maar net verlaten en we hebben alweer een nieuw pand in Vlaardingen in beheer. Dit keer geen hele straten met nog prima bewoonbare huizen, maar een zeer vervallen pakhuis.
Het historische pakhuis heeft drie verdiepingen en ligt in de Koningin Wilhelminahaven in Vlaardingen, een gebied dat van oudsher bekend staat om de bierbrouwerijen en haringpakhuizen. Tegenwoordig zitten er bedrijven, het truckersrestaurant de Pittstop en om de hoek poppodium de Kroepoekfabriek. Het gebied wordt de komende jaren getransformeerd tot een nieuwe wijk: Rivierzone Vlaardingen. Een projectontwikkelaar is bezig met een plan voor woningbouw op het kavel rondom het pakhuis.
(meer…)Een nieuwe landingsplaats in Zwijndrecht
In de Planetenbuurt in Zwijndrecht worden in verschillende straten flats gesloopt om plaats te maken voor nieuwbouw. In de tussentijd ontwikkelt Stad in de Maak er samen met de bewoners een commons-buurthuis dat ervoor zorgt dat de verbinding blijft, ook al verandert er veel voor de bewoners.
Op het grasveldje tussen de Grote Beerstraat, Jupiterstraat, Saturnusstraat en Neptunesstraat in Zwijndrecht is sinds kort een bijzondere landingsplaats verrezen. Men noemt het een ‘plateau’, ‘platform’ of ‘podium’. Toen Erik Jutten van Stad in de Maak de Raad van Toezicht van woningcorporatie Trivire rondleidde werd er gevraagd: Wat gaan jullie hier doen? Meteen stelde hij de wedervraag: “Wat zou je hier wíllen doen?” Deze vraag wordt ook gesteld aan alle bewoners die nieuwsgierig komen kijken waar er nu precies plek voor wordt gemaakt.
(meer…)Afscheid van de Vlaardinger Meent
Op een dag was het die ene dag waarvan we al vanaf het begin wisten dat ‘ie ging komen. Vorige week maandag is de laatste bewoner van Stad in de Maak uit de Zeeheldenbuurt in Vlaardingen-Oost vertrokken. Ruim 2,5 jaar vormde de Vlaardinger Meent er een hechte community.
In 2021 kreeg Stad in de Maak de Cornelis Houtmanstraat en de Nieuwe Kerkstraat in beheer. Hier vestigde zich een nieuwe woongemeenschap volgens het Stad in de Maak-model: betaalbaar gemeenschappelijk wonen en daarnaast gemeenschappelijke ruimtes en buurtvoorzieningen op de begane grond.
De Stoker #6 Vlaardinger Meent
Nummer 6 is geheel gewijd aan de Vlaardinger Meent en geschreven door de bewoners zelf. Lees alles over de verschillende bewoners, de reeks collectieve activiteiten en voorzieningen, het sociocratische zelfbestuur, tuintips, gedichten, stripverhaal en meer.